از دوره رکود مسکن به عنوان پدیده ای پیچیده و خاص نام برده می شود که تحت تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به وجود می آید. یکی از سوالات و دغدغه های کسانی که قصد فعالیت و سرمایه گذاری در حوزه املاک و مستغلات را دارند، این است که آیا دوره رکود مسکن به زودی به پایان خواهد رسید یا این رکود ادامه دار خواهد بود؟
شاخص های کلیدی و مهمی برای تعیین مدت زمان به پایان رسیده دوره رکود مسکن وجود دارد. کارشناسان اقتصادی با بررسی مسائل اجتماعی، سیاسی و بعضاً شرایط جغرافیایی و منطقه ای می توانند مدت دوره رکود را پیش بینی نمایند. راهبردهای کاربردی و راهکارهای متعددی برای مدیریت رکود و کنترل پیامدهای منفی آن در بازار وجود دارد. کارشناسان، سازمان ها و دولت ها می توانند با اقدامات موثر و مناسب از تاثیرات زیان آور این پدیده در بازار بکاهند. آن چه مسلم است ایجاد یک بازار پویا و پایدار برای املاک و مستغلات یکی از دغدغه های مهم در هر جامعه ای محسوب می شود؛ چرا که این وضعیت بر شرایط اقتصادی اقشار مختلف، سازمان ها و از همه مهم تر اقتصاد کلان تاثیرگذار خواهد بود.
شاخص های کلیدی دوره رکود مسکن
دوره رکود مسکن اغلب با کاهش رشد اقتصادی، تغییر در سطح درآمد، ایجاد ناتوانی های مالی و کاهش معاملات و فعالیت در بازار مسکن همراه است. به طور معمول، هر چند سال یک بار دوره رکود مسکن اتفاق می افتد و با ویژگی ها و شرایط خاص بعد از مدتی به پایان می رسد. با این حال، نمی توان تاثیرات رکود بر بازار مسکن را نادیده گرفت. در این میان، بیشترین پیامدها و تبعات این دوره شامل سرمایه گذاران، سازندگان و افراد فاقد مسکن خواهد بود. از مهم ترین شاخص های تاثیرگذار بر قیمت مسکن می توان میزان عرضه و تقاضا، هزینه ساخت، نقدینگی، قیمت مصالح ساختمانی، نرخ ارز و رشد عمومی قیمت ها اشاره کرد. همچنین تورم، انتظارات تورمی و رکود تورمی مسکن از دیگر عوامل موثر بر بازار املاک و مستغلات به شمار می آیند.
بررسی فاکتورهای موثر بر رکود بازار مسکن
رکود تورمی مسکن چه نقشی بر بازار املاک دارد؟
هنگامی که در بازار املاک و مستغلات هم زمان شاهد تورم و رکود باشیم، در اصطلاح رکود تورمی مسکن اتفاق افتاده است. رکود تورمی افزایش قیمت مسکن و نیز کاهش تعداد معاملات خرید و فروش را به همراه دارد. این پدیده اغلب به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر کشورها و نوسانات شدید سایر بازارهای مالی به وجود می آید. در دوره رکود تورمی مسکن شاهد کاهش ساخت و ساز، افزایش قیمت مصالح و نیز پایین آمدن قدرت خرید مردم خواهیم بود.
عوامل موثر بر رکود بازار مسکن
عوامل متعددی بر دوره رکود مسکن به ویژه رکود تورمی تاثیرگذار هستند. از مهم ترین این فاکتورها می توان موارد زیر را نام برد:
تورم و رشد ناپایدار قیمت ها
یکی از اولین و مهم ترین عوامل موثر بر دوره رکود مسکن، افزایش قیمت ها و ناپایدار بودن آن است. ناپایداری اقتصاد، عدم همخوانی در عرضه و تقاضا، افزایش قیمت ها به دلیل تورم از دلایل اصلی ایجاد این وضعیت به شمار می آیند. نوسانات نرخ ارز، افزایش قیمت زمین، گران شدن مصالح ساختمانی، تحریم های بین المللی، رشد نقدینگی و کاهش صادرات نفت از دیگر موارد تاثیرگذار بر ناپایداری قیمت ها محسوب می شوند.
کاهش درآمد خانوار
یکی دیگر از دلایل موثر بر دوره رکود مسکن، کاهش سطح درآمد خانوارها است. با پایین آمدن میزان درآمد و همچنین مواجهه با تورم، بسیاری از خانوارها دیگر توان خرید مسکن را نخواهند داشت. در برخی موارد، افراد حتی قادر به بازپرداخت وام نخواهند بود و به این ترتیب، تقاضا برای خرید از سوی افراد فاقد مسکن کاهش می یابد. هنگامی که تقاضا برای خرید کاهش پیدا کند، شاهد پایین آمدن قیمت ها خواهیم بود. در این شرایط، فروشندگانی که نمی توانند مسکن را به قیمت مورد نظر بفروشند، دیگر تمایلی به فروش نخواهند داشت. بنابراین عرضه نیز مانند تقاضا کاهش می یابد و این امر به تداوم دوره رکود مسکن دامن می زند.
شرایط اقتصادی مناسب می تواند مسکن را از رکود بیرون آورد.
عدم اطمینان به بازار مسکن، ثبات یا جهش؟
شرایط حاکم بر اقتصاد خرد و کلان یکی از مهم ترین عوامل عدم اطمینان خریداران به آینده بازار و در نتیجه تداوم دوره رکود مسکن است. رقابت بازارهای مالی موازی، نرخ بهره بانک ها، افزایش هزینه تسهیلات وام بانکی و تحولات بازار ارز از جمله مواردی هستند که موجب عدم اطمینان به آینده بازار مسکن می شوند. همچنین شرایط اجتماعی و سیاسی جوامع، روابط بین الملل، تغییرات قوانین و نیز تحولات فن آوری از دیگر عواملی تاثیرگذار در کاهش عرضه و تقاضا مسکن به شمار می آیند.
اقدامات مهم برای خروج بازار مسکن از رکود چیست؟
یکی از بهترین پاسخ ها برای این پرسش که آیا دوره رکود مسکن به پایان رسیده است؛ بررسی اقدامات اساسی برای مدیریت صحیح به منظور خروج بازار مسکن از رکود است. از مهم ترین این اقدامات و راهکارها می توان به این موارد اشاره کرد:
مدیریت نرخ تورم: مدیریت صحیح برای مهار و کنترل تورم یک نکته کلیدی در پایداری بازار مسکن به شمار می آید. این امر به تعدیل تاثیرات منفی تورم بر بازار املاک و مستغلات کمک می کند.
شفافیت بازار: شفافیت در ارائه اطلاعات می توان یک راهکار مناسب برای راهنمایی سرمایه گذاران و مشتریان باشد. شفافیت در بازار مسکن موجب می شود که فعالان این حوزه تصمیمات بهتر و هوشمندانه تری برای رشد سرمایه گذاری در زمینه املاک و مستغلات بگیرند.
مدیریت هوشمند عرضه و تقاضا: یکی از راه های موثر برای جلوگیری از ناپایداری و نوسان قیمت ها در بازار مسکن، ایجاد تعادل در زمینه عرضه و تقاضا است. اقدامات مدیریتی در این زمینه می تواند شامل فراهم آوردن تسهیلات مناسب برای ساخت و ساز و ایجاد همخوانی میان عرضه و تقاضا باشد.
کاهش استرس مالی: کنترل نرخ بهره و مهار تنش ها و استرس های مالی یکی از بهترین روش ها برای جلوگیری از تداوم دوره رکود مسکن به شمار می آید. نرخ پایین بهره و مدیریت اعتبارات مسکن می تواند به پیشگیری از ادامه رکود کمک کند.
قوانین ساماندهی و حمایت از بازار مسکن: قوانین و مقررات یکی از راهکارهای کلیدی برای کنترل و پایش بازار املاک و مستغلات محسوب می شود. کنترل قیمت ها، مهار تورم، قوانین حمایت از حقوق موجر و مستاجر از نکات مورد بحث در این زمینه به شمار می آیند.
تشویق به سرمایه گذاری: تنوع سرمایه گذاری می تواند یک عامل مهم در کاهش تاثیرات رکود و جلب سرمایه گذاران متعدد در این بخش باشد.
برنامه های حمایتی برای خرید مسکن
نقش دوره رکود مسکن بر اقتصاد
دوره رکود مسکن یکی از مواردی است که می تواند بر اقتصاد کلان و خرد تاثیرگذار باشد. از تاثیرات قابل توجه رکود این بازار بر اقتصاد می توان به این موارد اشاره کرد:
کاهش ارزش دارایی و سرمایه گذاری در بازار مسکن
کاهش تعداد معاملات مسکن
کاهش اشتغال و رکود در صنعت ساختمان سازی
کاهش درآمد مالیاتی دولت
آیا دوره رکود مسکن ادامه دار است؟
دوره رکود مسکن می تواند منجر به افزایش نگرانی های مالی و عدم اطمینان به آینده اقتصادی در بازار املاک و مستغلات شود. در نتیجه، تاثیرات اجتماعی و بعضاً پیامدهای منفی روانی در جامعه به دنبال خواهد داشت. کارشناسان با رصد بازار، اطلاعات به روز، تحلیل های دقیق و پیش بینی های تخصصی می توانند در تصمیم گیری به سرمایه گذاران، سازمان ها و افراد کمک کنند. به طور کلی، زمان دقیق خروج بازار مسکن از رکود به عوامل متعددی بستگی دارد و در راس آن تغییر شرایط اقتصاد کلان و جذب سرمایه گذاران فعال قرار دارد.
