پیدا کردن خانهای که ایدهآل شما باشد قطعاً کار پر زحمتی است. پروسه انتخاب ملک و مراجعه به بنگاههای معاملات املاک زمانبر و خسته کننده میباشد. لازم است بدانید با یافتن یک خانه ایده آل تازه ماجرای جدیدی برای شما شروع میشود و آن نیز چگونگی به نام زدن سند ملک میباشد. در طول این زمان ممکن است با مواردی نظیر، بنچاق، انتقال سند، مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و غیره روبرو شوید. در طول این پروسه ممکن است با موارد بسیاری روبرو شوید در نتیجه اشراف به مهم ترین مراحل سند زدن ملک الزامی می باشد. چرا که اگر به آنها توجه نکنید ممکن است باعث پشیمانی شخص خریدار و یا فروشنده شود. در این مطلب سعی کردیم تا جزئیات این مورد را به طور صریح درج نماییم.
همانطور که بالاتر نیز عنوان کردیم برای خرید یک ملک، باید با مراحل آن به طور کامل آشنا شوید در ایران مراحل معامله ملک شامل سه دسته میباشد. که در ادامه هر کدام از آنها را به اختصار توضیح خواهیم داد.
توافق میان خریدار و فروشنده رخ میدهد. طبق این توافق نوشته کتبی که به آن قولنامه میگویند بین این دو شخص نگارش میشود. وجود قولنامه به این معنی است که خریدار و فروشنده بر سر موضوعی به توافق رسیدند و قصد رسمی کردن آن را دارند. شاید این سوال برایتان ایجاد شود که تفاوت قولنامه و مبایعه نامه در چیست؟
لازم است بدانید اسم حقوقی قولنامه مبایعه نامه میباشد. قولنامه دارای بار حقوقی نمیباشد و اگر بین شخص خریدار و فروشنده دعوایی رخ دهد و به دادگاه مراجعه کنند، قولنامه مبنای صدور رای قاضی نمیباشد. چرا که محکمه پسند نیست و دارای شرایط فقهی لازم نمیباشد. به همین دلیل قولنامه به مبایعه نامه تبدیل شد. شاید برایتان جالب باشد بدانید حدود ۱۰۰ سال پیش، مبایعه نامه نامی داشت به نام مجتهد نویس. در زمانهای گذشته مردم سواد کافی نداشتند و برای انجام معامله معمولا به شیخ و یا ملا در شهر خود مراجعه میکردند که به اصول فقهی آگاه باشد.
بعد از گذشت مدتی و با بالا رفتن سواد مردم، دیگر به ملاها و یا شیخها مراجعه نمیکردند و خودشان قولنامه را نگارش میکردند. نگارش مبایعه نامه نیاز به دانش حقوقی دارد اما خوب مردم عام این دانش را نداشتند و در نتیجه مبایعه نامه به صورت رسمی ایجاد نمیشد. امروزه قولنامه و مبایعه نامه را جز یک دسته میدانند. اما لازم است با تفاوتهای آن آشنا شوید. فرض کنید در روزهای تعطیل و یا در تعطیلی دفاتر اسناد رسمی،فروشنده با شخص خریدار به توافق میرسیدند. ولی در این زمان دفترخانهای برای سند زدن، باز نیست در این مرحله لازم است تا شما توافقی که انجام شده است را مکتوب نمایید.
در مبایعه نامه حداقل ۵ مورد ذکر میشود. در ادامه به این پنج مورد اشاره میکنیم.
مشخصات شخص فروشنده
مشخصاتی نظیر، آدرس، اطلاعات شناسنامه، کد پستی، تلفن همراه و غیره.
مشخصات شخص خریدار اطلاعاتی مانند، آدرس، مشخصات شناسنامه، تلفن همراه، کد پستی و غیره.
موضوع مورد معامله باید به صورت کامل و واضح درج شود. مشخصات کامل ثبتی، هندسی، جغرافیایی، مبلغی که بر سر آن به توافق رسیدهاید و غیره. مبلغی که بر سر آن به توافق می رسند را مبلغ مورد معامله میخوانند. این مبلغ قیمت ساختمان و یا واحدی است که با توجه به پول رایج کشور تعیین می گردد. منظور از زمان، شیوه و نحوه پرداخت نیز میباشد. یعنی زمانی که لازم است تا خریدار و فروشنده در دفترخانه حضور پیدا کنند و نسبت به تنظیم مراحل سند اقدام نمایند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید اگر این پنج موردی که ذکر کردیم در مبایعه نامه درج نشود به طور کلی مبایعه نامه از ارزش ساقط خواهد بود. همچنین اگر تنها این پنج مورد در مبایعه نامه نوشته شود نیز مبایعه نام سست است و باید مواردی را به آن اضافه کرد مواردی نظیر:
تصور کنید مبایعه نامهای بین خریدار و فروشنده نگارش شد. اما یکی از طرفین بنا به دلایلی از خرید و یا فروش منصرف میشود. به همین دلیل در مبایعه نامه در هنگام نگارش، باید به این مورد یعنی پشیمانی یکی از طرفین اشاره کرد. برای انجام این کار میتوان زمان مشخص کرد. مثلاً در متن مبایعه نامه عنوان کرد تا ۲۴ ساعت بعد از تنظیم آن در صورتی که پشیمانی برای یکی از طرفین رخ دهد، خسارتی تعیین میگردد و این خسارت نیز با صلاحدید دو طرف تعیین میشود.
در معامله اصطلاحی به نام خیارات وجود دارد. به طور کلی در قانون خیار به توانایی و اختیار فسخ در معامله گفته میشود. لازم است بدانید خیارات دارای انواع متفاوتی میباشد. مانند:
غبن
تدلیس فاحش و غیره.
معمولا در متن مبایعه نامه دو طرف خیارات را از خودشان ساقط میکنند و جملهای را در متن مبایعه نامه درج میکنند. این جمله به شرح ذیل میباشد:
اسقاط کافه خیارات ولو خیار فاحش. به عبارتی میتوان گفت معنی این جمله این است که دو طرف با علم بر اینکه چنین اتفاقی رخ نمیدهد معامله میکنند و به هیچ وجه تمایل به فسخ معامله نخواهند داشت. هنگامی که این جمله در معامله درج شود، وقتی یکی از دو طرف در حین معامله یا بعد از آن احساس کنند که گول خورده اند، نمیتوان کاری انجام داد و اختیاری به نام برهم زدن معامله وجود ندارد. در نتیجه با درج جمله معروف، اختیار فسخ معامله را از خود خواهید گرفت.
هنگامی که خانهای را خریداری میکنید بعضی از وسیلهها بر روی خانه از قبل وجود دارد و باید در یکی از بندهای مبایعه نامه این مورد به طور مفصل ذکر گردد. به طور مثال خانهای که خریداری میکنید ممکن است شوفاژ، کولر آبی، موکت، کابینت و غیره را داشته باشد. بهتر است در هنگام نگارش مبایعه نامه به این موارد اشاره کنید.
در هنگام نگارش چنین موضوعی میتوانید اطمینان کسب کنید که بعد از انجام معامله و تحویل کلید از فروشنده، با وسایلی که از قبل دیدهاید روبرو خواهید شد. در غیر این صورت شخص فروشنده اجازه دارد تمامی وسایلی که در هنگام رویت خانه مشاهده کردهاید را از ساختمان خارج کند. بعد از انجام معامله لازم است تا از سمت خریدار و فروشنده حداقل دو شاهد وجود داشته باشند تا زیر مبایعه نامه را امضا کنند. یکی دیگر از مواردی که توجه به آن الزامی است این مورد است که شخص فروشنده باید تمام بدهیهایی که بر روی ساختمان و ملک وجود دارد را تا روز تحویل به طور کامل تصفیه نماید. به طور مثال ممکن است شما خانهای را خریداری میکنید. خانه را امروز تحویل میگیرید ولی بعد از گذشت یک سال سند میزنید. هنگامی که خانه را تحویل میگیرید تمام هزینهها با شخص خریدار میباشد و فروشنده باید خانه را عاری از هرگونه بدهی به شخص خریدار تحویل دهد.
موردی که باید به آن توجه داشته باشید این است که ممکن است شخص خریدار و فروشنده بر سر موردی به توافق برسند و مبایعه نامهای را نگارش کنند. اما طبق مبایعه نامه، ملک منحصر به فرد خریدار نیست و ممکن است فروشنده ملک را به چندین نفر دیگر فروخته باشد. جهت جلوگیری از چنین اتفاقی، لازم است تا بعد از نگارش مبایعه نامه، شخص خریدار و فروشنده به بنگاههای معاملات املاک مراجعه کنند تا ملک به صورت رسمی در سیستم نرمافزاری جامع ثبت شود. توجه داشته باشید به بنگاهی که مراجعه میکنید باید دارای جواز و اعتبار باشد. چرا که در صورت داشتن جواز، امکان اخذ کد رهگیری برای شخص خریدار و فروشنده وجود خواهد داشت. و در صورتی که کد رهگیری دریافت شود فروشنده امکان ثبت ملک به نام شخص دیگری را نخواهد داشت. صادر شدن کد رهگیری به معنای سلامت در معامله میباشد.
بعد از انجام مرحله دوم، دیگر خریدار با مراحل پیش رو کاری ندارد و فروشنده باید با اسنادی که در دست دارد به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کند و نسبت به تشکیل پرونده اقدام کند. در مرحله آخر طبق تاریخی که از سمت دفتر اسناد رسمی عنوان میشود، شخص خریدار و فروشنده با در دست داشتن تمامی مدارک برای انتقال سند به دفترخانه مراجعه میکنند. در صورتی که در روز مورد نظر، شخص فروشنده به دفتر اسناد رسمی مراجعه نکند خریدار موظف است تا آخرین ساعت اداری در دفترخانه حضور داشته باشد و در صورتی که فروشنده حضور پیدا نکند، میتواند از دفتردار گواهی عدم حضور دریافت کند و با این گواهی به دادگاه مراجعه کند و هزینه پشیمانی را از فروشنده دریافت کند.