قوانین حکم تخلیه مستاجر در سال ۱۴۰۲ در ایران دارای تغییرات و اصلاحاتی بوده است. این اصلاحات تاثیر مستقیمی بر تعهدات و حقوق مستاجران و موجران دارند. این قوانین بر پایه مصوبات مجلس و تصویبات مقامات قانونی، تجدید نظر شده و در نظام حقوقی جاری ایران اعمال می شوند. این اصلاحات منجر به تغییرات مهمی در تحولات حقوقی مربوط به مستاجران شده است و جهت انعقاد قرارداد موجر و مستاجر، باید از این قوانین جدید مطلع باشند. بنابراین به شما توصیه می کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا با قوانین مربوط به حکم تخلیه مستاجر در سال 1402 آشنا شوید.
حکم تخلیه مستاجر، به قوانین و مقرراتی اشاره دارد که مالک، با ارائه دلایل قانونی و مشخص، حق دارد از مستاجر خود برای تخلیه ملک شکایت کند. در بعضی از موارد، این حکم به صورت فوری صادر می شود. البته در برخی از قرارداد ها، این امر نیاز به طی کردن اقدامات قانونی و تایید دادگاه یا شورای حل اختلاف دارد. این حکم، در شرایطی که مستاجر موارد مذکور در قرارداد را نقض کرده و یا وظایف خود را انجام نداده باشد، (مثلا عدم پرداخت اجاره به موقع) صادر می شود. اجرای این حکم به طور معمول توسط نیرو های اجرایی قضایی یا ماموران مربوطه صورت می گیرد. مستاجر باید در زمان مقرر به تخلیه ملک پرداخته یا از راه های قانونی برای دفاع از خود استفاده نماید.
مصوبه جدید که با هدف تغییرات لازم در قوانین حکم تخلیه مستاجر در سال 1402 تصویب شده است، به طور خودکار قرارداد های اجاره واحد های مسکونی را تمدید می کند. این تمدید خودکار مستلزم رعایت شرایط خاصی است. به عنوان مثال، در پایان مدت قرارداد اجاره، مستاجران باید مبلغی را به عنوان ودیعه به موجران پرداخت نمایند. همچنین باید اجاره ماهانه را با افزایش درصدی مشخص به موقع واریز کنند. عدم رعایت این شرایط می تواند منجر به صدور حکم تخلیه مستاجر از طرف مراجع قضایی شود. توافق بین موجر و مستاجر می تواند کمتر از درصدی که در قانون تخلیه مستاجر تعیین شده است، صورت بگیرد، اما باید به شرایط قانونی توجه شود.
استثنائاتی در قوانین حکم تخلیه مستاجر وجود دارد که جهت عدم تمدید خودکار قرارداد های اجاره مسکونی تعیین شده اند. در واقع قوانین حکم تخلیه مستاجر در سال ۱۴۰۲، تحت چند مورد استثنا که از آن جمله می توان به فروش ملک توسط مالک، عدم پرداخت اجاره توسط مستاجر، عدم اجرای تعهدات قراردادی، نیاز فوری و مشروع فرزندان مالک به استفاده از ملک، نیاز شخصی و مشروع مالک به استفاده از مسکن و تخریب و بازسازی ملک اشاره کرد، تغییر کرده است. در صورت فروش ملک توسط مالک و ثبت انتقال ملک به افراد یا نهاد دیگر، تمدید قرارداد اجاره به صورت اتوماتیک متوقف می شود.
عدم پرداخت اجاره توسط مستاجر یکی از مواردی است که منجر به صدور حکم تخلیه مستاجر از ملک می گردد. در نتیجه عدم اجرای تعهدات مربوط به قرارداد اجاره ملک، باعث می شود حکم تخلیه مستاجر صادر گردد. اگر فرزندان مالک به علت ازدواج به مسکن نیاز داشته باشند، تمدید خودکار قرارداد اجاره ممکن نیست. همچنین، نیاز شخصی و مشروع مالک به استفاده از ملک و تخریب و بازسازی آن، نیز از جمله مواردی محسوب می شوند که باعث عدم تمدید خودکار قرارداد اجاره خواهند شد. این استثنا ها، با رعایت و اثبات هر یک از شرایط مرتبط با موارد فوق، صدور حکم تخلیه مستاجر را برای مالکان مسکن فراهم می کنند.
مهلت قانونی برای تخلیه مستاجر در بسیاری از قوانین اجاره و تنظیمات حقوقی مختلف متفاوت است. به طور کلی، در صورتی که موجر به ملک خود نیاز داشته باشد، ابتدا باید به اثبات یکی از موارد استثنائی که در قوانین مربوطه ذکر شد، بپردازد.
بعد از تایید این موضوع توسط مراجع قضایی یا شورا های حل اختلاف، حکم تخلیه مستاجر صادر می شود. سپس با تشکیل پرونده اجرایی و واریز ودیعه به صندوق سپرده دادگستری طبق قانون مربوطه، به مستاجر مهلت معینی برای تخلیه و تحویل ملک به مالک داده می شود که این مهلت بسته به قوانین مختلف و شرایط خاص ممکن است متغیر باشد. در بسیاری از موارد، این مهلت حدود ۷۲ ساعت اعلام شده و مستاجر موظف است طبق حکم صادر شده، ملک را تخلیه و تحویل دهد. این فرآیند به عواملی چون رویه های قضایی مختلف و همچنین امکانات قانونی مربوط به منطقه و حقوق مستاجر و موجر بستگی دارد. در صورتی که بین طرفین قرارداد اختلافی ایجاد شود، می توان از طریق یک وکیل متخصص، به حل و فصل اختلافات پرداخت.
زمانی که مستاجر به حکم تخلیه عمل نکند، این موضوع موجب بروز مشکلات اجرایی می شود. در این صورت باید مراحل قانونی مربوطه، انجام گردد. در ابتدا، با صدور حکم تخلیه، مستاجر موظف است طبق مهلتی که به او داده شده است، ملک را ترک کند. اگر مستاجر در این مهلت، ملک را تخلیه نکند و حکم تخلیه تایید شود، حکم باید توسط ماموران اجرایی و نهاد های انتظامی اجرا گردد. این فرآیند به طور معمول به منظور اجرای حکم و احیای حقوق مالکیت موجر و عدم نقض قانونی صورت می گیرد و در موارد خاصی ممکن است از تدابیر قانونی جدی تری استفاده شود.
جهت دریافت حکم تخلیه فوری، ابتدا باید بر اساس قوانین حکم تخلیه مستاجر، نیاز خود را جهت دریافت ملک، اعلام کنید.. سپس باید با کمک وکیل یا نهاد حقوقی مرتبط، مستندات و شواهد مربوط به این موارد را جمع آوری نمایید. پس از بررسی دقیق، آن ها را به دادگاه ارائه دهید. درخواست حکم تخلیه فوری نیاز به مستندات قانونی و دلایل قوی دارد که نشان دهنده وجود شرایط فوری برای تخلیه مستاجر است. برای مثال، اگر آسیب جدی به ملک وارد شده است، باید این موارد را به دادگاه ثابت کنید. دادگاه پس از بررسی مستندات، با توجه به شواهد ارائه شده و طبق قانون، تصمیم خود را مبنی بر صدور حکم تخلیه فوری اعلام می کند.
مستاجر می تواند زمانی که حکم تخلیه علیه وی صادر می شود، اقدام به توقف حکم بر اساس قوانین حکم تخلیه مستاجر، کند. این اقدام می تواند شامل ارائه دلایلی مانند تمدید قرارداد اجاره نامه، اثبات جعلی بودن سند درخواست تخلیه یا درخواست دادرسی فوری جهت بررسی ادعا ها و توقف اجرای حکم باشد. در صورت پذیرفته شدن ادعا های مستاجر، حکم تخلیه تعلیق می شود و مستاجر فرصت بیشتری برای دفاع از خود و مذاکره، خواهد داشت. به این نکته توجه کنید که جهت صادر شدن حکم تخلیه املاک، مهلت اجاره ملک حتما باید به اتمام رسیده باشد. در صورتی که قرارداد اجاره نامه مطابق با توافق طرفین تمدید شده باشد، دستور تخلیه نیز توقف خواهد یافت. در صورتی که اثبات تمدید اجاره نامه در دادگاه رد گردد، دستور تخلیه که قبل از پایان مدت اجاره صادر شده است، قابل ابطال خواهد بود.